اندازه گیری قند خون
بدن پس از هضم کردن کربوهیدرات ها آن ها را به قندی که در خون گردش می کند تبدیل می کند. کسانی که به بیماری دیابت یا قند خون بالا مبتلا هستند بدن آن ها به اندازه ی کافی انسولین نمی سازد و یا نمی تواند از انسولین به صورت مناسب استفاده کند. این امر باعث افزایش سطح قند در خون می شود.
قند خون چیست؟
قند خون و یا گلوکز قند اصلی خون است. قند خون برای دریافت انرژی توسط بدن مهم است و به اصطلاح منبع انرژی است. بدن پس از هضم کربوهیدرات ها آنها را به قندی تبدیل می کند که در خون گردش می کنند. زمانی که سطح قند خون از مقدار موردنیاز خود بالاتر می رود بدن آن را ذخیره می کند تا بعدا از آن استفاده کند. باید سطح قند خون خود را در محدوده طبیعی و متعادل نگه دارید؛ چون در غیر این صورت زمینه برای ابتلا به بیماری هایی مثل دیابت و مشکلات قلبی و عروقی فراهم می شود.
انسولین و قند خون
اسنولین نوعی هورمون ضروری در بدن برای استفاده و جذب گلوکز خون درون سلول ها است. در افرادی که به دیابت یا قند خون بالا مبتلا هستند بدن به اندازه لازم انسولین تولید نمی کند و یا از انسولین نمی تواند استفاده چندانی کند. این امر سبب افزایش قند خون می شود. انسولین هورمونی است که برای تبدیل قند و سایر غذاها به انرژی و کمک به گلوکز جهت ورود به سلول های بدن به کار می رود. در واقع انسولین از غدد پانکراس که در پشت و زیر معده است ترشح می شود. هر چه قدر میزان قند خون کاهش یابد ترشح انسولین از پانکراس نیز کاهش می یابد. در صورتی که میزان انسولین افت کند و یا سلول ها نسبت به تاثیر آن مقاومت نشان دهند، سلول ها نمی توانند گلوکز جذب کنند و سطح قند خون در ادامه بالا می رود.
انواع بیماری قند خون یا دیابت
سه نوع اصلی بیماری قند خون وجود دارد که افراد به آن ها مبتلا می شوند. این سه دسته عبارتند از:
- دیابت نوع 1
این بیماری در هر سنی رخ می دهد اما بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده شده است. بدن در این نوع، انسولین کمتری تولید می کند و نیاز به تزریق روزانه انسولین وجود دارد.
- دیابت نوع 2
این نوع دیابت بیشتر در بزرگسالان اتفاق می افتد و بدن فرد مبتلا انسولین تولید می کند اما نمی تواند از این انسولین به خوبی استفاده کند.
- دیابت بارداری
این نوع در دوران بارداری ایجاد می شود و پس از زایمان نیز از بین می رود. اما با عوارضی برای مادر و فرزند همراه است به همین دلیل بهتر است برای درمان آن به پزشک مراجعه شود چرا که احتمال دارد کودک و یا مادر در آینده به دیابت نوع 2 مبتلا شوند.
علائم بیماری قند خون
اگر قند خون برای مدت طولانی بالاتر باشد شما به دیابت مبتلا هستید. این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های جهان است که هرساله شمار مبتلایان به آن افزایش می یابد. بیماری قند خون در مراحل اولیه ممکن است هیچ نوع علائمی نداشته باشد و تنها با آزمایش خون تشخیص داده شود. به طور کلی علائم بیماری قند خون عبارتند از:
- تشنگی بیش از حد
- خشکی دهان
- سر درد
- تهوع
- احساس سبکی سر
- ادرار مکرر
- گرسنگی بیش از اندازه
- تاری دید
- ترمیم آهسته زخم ها
- خستگی غیر معمول
- کاهش وزن
بیماری دیابت (قند خون بالا) که با نام هایپرگلیسمی نیز شاخته می شود عوامل موثری در ایجاد آن نقش دارند؛ عواملی مانند نوع مواد غذایی مصرفی، فعالیت های بدنی، انواع بیماری، داروهای غیر دیابتی و قطع داروهای محدود کننده گلوکز باعث بیماری قند خون و دیابت می شوند. درمان هایپرگلیسمی بسیار ضروری است چون اگر درمان نشود باعث عوارض جدی تری مانند آسیب به چشم ها، آسیب به کلیه ها، اعصاب و مشکلات قلبی می شود که نیاز به مراقبت های اورژانسی مانند کمای دیابتی دارد.
بهترین منابع مناسب بیماری قند خون
- نشاسته
- غلاتی مانند برنج سبوس دار، جو دوسر و کینوآ
- سیب زمینی شیرین کبابی
- غذاهایی که با غلات کامل تهیه شده و شکر افزودنی ندارند.
- سبزیجات
- اسفناج، کلم پیچ
- سبزیجات منجمد بخارپز
- سبزیجات کنسرو شده (بدون نمک)
- میوه ها
- میوه های تازه
- میوه های منجمد و کنسرو شده که شکر افزودنی ندارند.
- مربا و مارمالاد کم و یا بی شکر
- پروتئین
- انواع پروتئین های گیاهی مانند حبوبات، خشکبار خام و توفو
- غذاهای دریایی و ماهی
- گوشت مرغ و پرندگان دیگر
- تخم مرغ
- مکمل های تقویتی مانند پودر کلاژن کلاژینو
- لبنیات
بهتر است از لبنیات کم چرب استفاده شود. در صورت مصرف لبنیات پرچرب لازم است حجم کمتری میل شود.
- شیر کم چرب
- پنیر کم چرب
- ماست کم چرب
- چربی های وشیرینی
- روغن های گیاهی مانند دانه های آفتابگردان
- غذاهای حاوی امگا3 مثل ماهی ها
- روغن هسته انگور، روغن زیتون و کانولا
- نوشیدنی ها
زمانی که نوشیدنی را مصرف کنید احتمال اینکه کالری، نمک و شکر بیشتری را مصرف کنید بیشتر است. بهتر است جدول مواد غذایی روی قوطی نوشیدنی را مطالعه کنید.
- آب ساده یا آب گازدار
- چای تلخ با یک برش لیمو
- قهوه بدون شیر
درمان قند خون
قدم اول در درمان دیابت و قند خون تغییر در سبک زندگی و رعایت مواردی از قبیل رژیم غذایی مناسب شامل دانه‌های کاهش دهنده قند مانند زیره، فعالیت های فیزیکی منظم، کاهش وزن، خواب کافی، قطع سیگار و کاهش استرس در کنترل و پیشگیری از بیماری قند خون موثراست. اما در کنار این راهکارها درمان های دارویی نیز برای افراد دیابتی وجود دارد که در ادامه دارودراگ به شرح آن ها می پردازد.
دیابت نوع 1 با تزریق انسولین درمان می شود. در درمان دیابت نوع 2 علاوه بر انسولین، داروهای خوراکی و یا تزریقی دیگری نیز وجود دارد. این داروها عبارتند از متفورمین، سیتاگلیپتین و امپاگلیفلوزین که هر کدام ازاین دسته خود شامل یک یا دو دارو است.